Zoals eerder beschreven gaat de menopauze gepaard met een verminderd oestrogeen, waardoor de vaginale mucosa dunner wordt, ook fragieler. De rekbaarheid van de vaginale wand vermindert, de vagina kan nauwer en korter worden. Dit geeft spanning en pijn bij penetratie waarbij de fragiele wand gekwetst kan worden, kan scheuren en soms bloeden.
Andere oorzaken die niet direct iets met de menopauze of leeftijd te maken hebben, maar toch last kunnen geven bij het vrijen zijn:
° Vaginitis. Een ontstekeking van de vagina, bacterieel of tgv een schimmel, of een irritatie tgv zepen of andere hygiênische producten kan aanleiding geven tot abnormale afscheiding, jeuk, een branderig gevoel en soms pijn bij het urineren. Eens de oorzaak gevonden, zal de geschikte medicatie of het stoppen van het gebruik van irriterende (was) producten, het probleem oplossen.
° Vaginisme. Vaginisme is het onvrijwillig spastisch samentrekken van de spieren van de bekkenbodem rond de ingang van de vagina waardoor penetratie zeer pijnlijk of onmogelijk wordt. Het kan opzich zelf ook een branderig gevoel of een scherpere pijn geven. Het kan ontstaan na seksueel misbruik, of door angst voor seks en of gebrek aan seksuele ervaring. Het kan ook later ontstaan als gevolg van pijnlijk contact door atrofie in de overgang. Mogelijke behandelingen bestaan uit psycho therapie, relaxatie oefeningen, fysiotherapie met biofeedback, vaginale dilatatoren, en soms medicatie.
° Blaas problemen. Herhaalde urineweg infecties, interstitiële cystitis, uretritis (ontsteking van de uretra, het buisje tussen de blaas en de buitenwereld), en verzakte blaas. Ze kunnen allemaal last geven met seks.
Omdat er zoveel verschillende oorzaken zijn voor vaginale ongemakken, is een gynaecologisch onderzoek het eerste dat een vrouw bij dergelijke klachten moet laten doen.